Μπαίνουμε στον εικοστό, πρώτο

Ποιος είναι ο χορός και ποιος τον σέρνει

Εξέλιξη. Λέμε πως μπαίνουμε, μπήκαμε θέλουν μερικοί, στον εικοστό πρώτο αιώνα.

Δεν θα μείνω εδώ στο αυθόρμητο της αρίθμησης και τις συνέπειες που έχει. Είναι άλλη κουβέντα.

Μπαίνουμε στον εικοστό πρώτο αιώνα! Τι σημαίνει όλη αυτή η φράση; Είναι η εξέλιξη ένα ανθρώπινο αγαθό; Είναι η εξέλιξη κάτι που το απολαμβάνουν όλοι; Για μένα θα λέγαμε για ίσες συνθήκες αν, όταν κάτι κυκλοφορεί κάπου, μα είτε είναι iPod είτο το φάρμακο για την καράφλα, να υπάρχει σε χρόνο μηδέν, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, προσιτό στον καθένα!

Η σκέψη μου σήμερα είναι για το πώς καθορίζεται το σημείο της εξέλιξής μας. Και πού βρισκόμαστε, με βάση αυτόν τον καθορισμό. Να, πως το βλέπω.

Με τι μετρώ την εξέλιξη

Κατ'αρχήν, να εξηγήσω, ποια στοιχεία θεωρώ σαν δείκτες της ανθρώπινης εξέλιξης:

1. Αυτά που καθορίζονται από εξωτερικούς παράγοντες, δηλαδή από τη φύση. Και την σχέση που δημιουργούμε μ'αυτούς.

1.1. Η διατροφή. Πόσο εύκολο είναι να έχει ο πιο μεγάλος αριθμός από μας, την απαραίτητη τροφή του. Και ποιας ποιότητας και ποικιλίας είναι αυτή η τροφή.

1.2 Η υγεία. Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η υγεία, και πόσο προσιτή είναι στον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων.

1.3 Φυσικό περιβάλλον. Αν και δεν τον υποχρεώνει κανείς, ο άνθρωπος πάει και μένει στα πιο απίθανα μέρη του πλανήτη. Και μη μού πείτε ότι έχει κάποια λογική το να μένεις σε παγόσπιτο και να τρέφεσαι με λίπος φώκιας! Αλλά αυτό το περίεργο ον, ακόμη κι αν τού το επιτρέπουν οι συνθήκες, δεν πάει να μείνει στα καλύτερα μέρη. Στα ευνοϊκότερα γι αυτόν κλίματα. Ευτυχώς δηλαδή, αλλιώς η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει 500.000.000 πληθυσμό!

1.4. Η τεχνολογική εξέλιξη. Ο βαθμός δηλαδή που έχουμε φτάσει, στο να αποκρυπτογραφούμε το περιβάλλον μας και να μαθαίνουμε απ'αυτό, συνδυάζοντας με τη δική μας νοημοσύνη τη γνώση που παίρνουμε ώστε να φτιάχνουμε τεχνολογία. Μ'άλλα λόγια, πόσο βελτιώνεται η ζωή μας, από τα επιτεύγματά μας.

2. Αυτά που καθορίζονται από τον ίδιο τον άνθρωπο.

2.1. Οι πολιτικές και οικονομικές συνθήκες.

2.2. Ο υπάρχων βαθμός ελευθερίας του ατόμου.

2.3. Η τεχνολογική εξέλιξη και πάλι. Αυτή τη φορά, σαν προϊόν της οικονομικής επιταγής που επιβάλει το σύστημα. Είτε θετικά είτε αρνητικά.

Θα προσέξατε ότι δεν βάζω μέσα την παιδεία (εκπαίδευση και κουλτούρα) για δυο λόγους. Πρώτα γιατί η εκπαίδευση (έτσι όπως είναι σήμερα) δεν είναι μια διαδικασία που εξυπηρετεί τον άνθρωπο, ούτε σαν άτομο ούτε σαν σύνολο, αλλά μηχανισμός παραγωγής χρήσιμου δυναμικού, για τη συντήρηση και επαύξηση του οικονομικού συστήματος. Και μετά γιατί η κουλτούρα, δεν είναι κάτι που αναπτύσσεται προς την ίδια κατεύθυνση, με τον ίδιο ρυθμό και με τους ίδιους στόχους, σε όλα τα σημεία του πλανήτη. Ούτε μετριέται με χρονολογικά κριτήρια.

Τρέχουμε όλοι το ίδιο γρήγορα;

Καθιερώθηκαν ορολογίες που, παρ'όλο που προσπαθούν να ωραιοποιήσουν την εικόνα, καθόλου δεν καταφέρνουν να κρύψουν αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα. Λέμε για παράδειγμα, "οι αναπτυσσόμενες χώρες", "ο τρίτος κόσμος". Δεν ξέρω αν προσέξατε, αλλά ποτέ δεν λέμε "ο πρώτος κόσμος"! Ετσι στο φλου, ώστε να μην είναι ευδιάκριτο το τι ακριβώς εννοούν αυτές οι εκφράσεις.

Το οικονομικό σύστημα με το οποίο λειτουργεί σήμερα ο πλανήτης, ο καπιταλισμός, δεν επιτρέπει την ταυτόχρονη και ομοιόμορφη ανάπτυξη όλων των περιοχών. Κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στις βασικές αρχές λειτουργίας του, στην ίδια του τη φύση. Για να υπάρξει καπιταλισμός, πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει ανισότητα. Ποτέ μα ποτέ μα ποτέ, δεν γίνεται να υπάρξουν ίσες δυνατότητες για όλους, μέσα στον καπιταλισμό.

Ο συγκεντρωτισμός, ένα άλλο κύριο χαρακτηριστικό του καπιταλισμού, εκφράζεται και στο γεωγραφικό πλάνο. Οχι μόνο το οικονομικό. Για το λόγο αυτό, υπάρχει ο διαχωρισμός σε περιοχές πιο εύπορες και άλλες λιγότερο ή καθόλου. Ο χωρισμός που επιβάλουν οι γεωγραφικές συνθήκες σε συνδυασμό με τον άσχετο από τον καπιταλισμό, αλλά βολικό σε κάποια σημεία, πολιτικό χωρισμό της Γης, σε χώρες, δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν την ταχύτερη ανάπτυξη κάποιων χωρών, απέναντι σε άλλες.

Ιστορικά, ο καπιταλισμός, στον οποίο οφείλεται η σημερινή εξέλιξη, αναπτύχθηκε στην Δυτική Ευρώπη και αργότερα στην Αμερική (αυτό που λέμε Η.Π.Α.). Και, μαζί με την δική του ανάπτυξη, έδωσε και μερικά ψιχουλάκια, σ'όλους όσους ήταν μέρος της μηχανής του. Ετσι λοιπόν, οι κάτοικοι αυτών των χωρών, βρίσκονται σήμερα σε σαφώς καλύτερη θέση από τους κατοίκους άλλων χωρών που δεν γνώρισαν τον καπιταλισμό.

Αυτές οι άλλες, οι "αναπτυσσόμενες" δήθεν χώρες, τον γνωρίζουν σήμερα μόλις, αλλά στη σημερινή του μορφή, που δεν παράγει πια πλούτο και κατά συνέπεια, δεν μοιράζει ψίχουλα. Χώρες όπως η Ελλάδα, δεν έχουν πάρει τίποτε από την εποχή της ανοικοδόμησης. Δεν έχουν χτίσει τίποτε, τότε που ο καπιταλισμός ήταν σαφώς πιο ευνοϊκός για τον λαό, απ'ό,τι είναι σήμερα! (μην σάς εκπλήσσει το "ήταν σαφώς πιο ευνοϊκός", έτσι είναι, έστω κι αν ποτέ δεν ήταν όντως ευνοϊκός για τους λαούς).

Οσο για τις υπόλοιπες χώρες, τις "υπανάπτυκτες", τις του "τρίτου κόσμου", ε, αυτές είναι σαν να μην υπάρχουν. Αντε, έστω μόνο για να τούς αρπάζουν οι άλλοι τις πρώτες ύλες τους. Και φυσικά, δεν μετέχουν ούτε για δείγμα, στο παγκόσμιο φαγοπότι.

Πού είμαστε λοιπόν;

Λέω ότι ο βαθμός της εξέλιξης του ανθρώπου είναι το πού βρίσκεται ο άνθρωπος, στους παραπάνω τομείς που ανέφερα, αλλά και πού βρίσκεται γεωγραφικά αυτή η εξέλιξη, στο μεγαλύτερο ποσοστό της συγκεντρωμένη.

Αν και ξέρουμε καλά ότι ακόμη και μέσα σε μια χώρα, δεν ισχύουν παντού και για όλους, οι ίδιες συνθήκες, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να επιχειρήσω να κατατάξω περιοχές, παρά χρησιμοποιώντας αναγκαστικά το μοντέλο της "χώρας". Με βάση τα παραπάνω που σάς ανέπτυξα, τολμώ να κάνω μια "χρονολογική" κατάταξη των χωρών. Από τη δική μου εμπειρία και με τις δικές μου παρατηρήσεις:

Οι Η.Π.Α., χωρίς καμιά αμφιβολία, βρίσκονται στο 2004, στην αρχή του εικοστού πρώτου αιώνα. Μπροστά, ως πολύ μπροστά απ'όλους. Είτε μάς αρέσει είτε όχι (ακούτε φίλοι αριστεροί;), η καλύτερη χώρα για να ζήσεις σήμερα, είναι η Αμερική! Κουβαλάει μαζί της και τον δορυφορικό Καναδά, που από απλή εθνικιστική ανοησία, θέλουν να βλέπουν τους εαυτούς τους σαν "ανεξάρτητους". Είναι οι χώρες του "όλα αρκετά καλά" και που με τη σταθερή μετριοκαλούτσικη σε όλα απόδοση, βγάζουν την υψηλότερη συνολική βαθμολογία.

Η Ιαπωνία, πρέπει νάναι καμιά δεκαριά χρόνια πίσω. Τους ανεβάζει πολύ η τεχνολογία τους, αλλά τους ρίχνει η πολιτική κατάσταση. Και οι παραδόσεις!

Οι τρεις χώρες-κορμός της Ευρώπης, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, βρίσκονται κάπου ας πούμε στο 1985 (-30). Δορυφόροι τους οι μικρότερες, Ολλανδία, Δανία, Βέλγιο, Αυστρία. Καλές γενικά συνθήκες ζωής, μπάχαλο πολιτικές συνθήκες και ελευθερίες, λαχάνιασμα στην παρακολούθηση της τεχνολογικής εξέλιξης.
Η κουλτούρα, που είναι και στα καλύτερά της εδώ, σε όλο μα όλο τον πλανήτη, δεν μού φαίνεται πρωτεύων παράγοντας μέτρησης. Η κουλτούρα ανήκει σαφώς στα δευτερεύοντα αγαθά που έχει ανάγκη ο άνθρωπος. Ας το χωνέψουμε.

Εκεί στα πενήντα χρόνια πίσω (1955) βρίσκονται ένα σωρό χώρες που, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, δεν έχουν πάει παραπέρα. Εκεί μέσα κατατάσσω την Ελλάδα που την ανεβάζει απίθανα πολύ, το ότι είναι το τελειότερο μέρος για να ζήσει ο άνθρωπος (ηλίθιους τους έχετε τους αρχαίους ημών;), αλλά την γκρεμίζουν στα βάραθρα, όλες οι υπόλοιπες μαλακίες που τη ρημάζουν τα τελευταία δυο χιλιάδες χρόνια! Εκεί μέσα βάζω και τις Ιταλίες, Ισπανίες, που, ενώ προχωρούν για την ευρωπαϊκή λέσχη, κάτι καθολικισμοί τις κρατάνε καθηλωμένες σ'ένα χαώδες παρελθόν! Εκεί μέσα και κάτι Ρωσίες που έπαιξαν αλλά δεν τα κατάφεραν και έχασαν

Στα εκατό (1904) βλέπω εκείνες τις Νότιες Αμερικές που, αν δεν τις βαρεθούν οι ίδιοι οι γύπες, θα κάθονται έτσι να τούς τα παίρνουν, μέχρι καταβολής κόσμου.

Εχει κι' άλλους πιο πίσω. Εχει κάτι -200 για τις Αφρικές και δε συμμαζεύεται. Εχουν δικαιολογία οι άνθρωποι, δε λέω. Και μεις εδώ, τη φωλιά μας λερωμένη!

Και, last but not least, στα σίγουρα -500 (καλά είναι, να τ'αφήσω;), είναι όλοι εκείνοι οι απίθανοι που... Τι να τούς πρωτοπροσάψεις. Τους ξέρετε εξ'άλλου. Τους βλέπετε κάθε μέρα στην τηλεόραση!

Γιατί τα λέω όλα αυτά;

Γιατί πια, με πρήξανε όλοι τους στον τύπο και στις τηβές, με τον εικοστό πρώτο αιώνα τους. Και την ψευδαίσθηση που θέλουν να δημιουργήσουν, ότι έτσι ξαφνικά, επειδή το ημερολόγιο γράφει +2000, πατήσαμε ένα κουμπί και τώρα περάσαμε σε άλλη εποχή!
Μικρός όταν ήμουνα, μού υπόσχονταν ότι το 2000 θα ζούσα σε μια "διαστημική" πόλη που όλα θα ήταν ιπτάμενα, που σαν Φλας Γκόρντον θα πήγαινα απ'τη μια μεριά στην άλλη χτυπώντας τα δάκτυλα, πως θα φορούσα σούπερ κομψή και τεχνολογικά στολισμένη φορεσιά, πως θα υπήρχε γύρω μου μόνο ευτυχία, πως θα ήμουν περίπου... αθάνατος. Το 2004, ζω σ'ένα σπίτι που χτίστηκε τον 16° αιώνα, στους δρόμους βλέπω ακόμη Ντεσεβώ, φοράω ένα τριμμένο μπλου-τζην, οι άστεγοι δεν μετριούνται πια, αρχίζω και νοιώθω τα γηρατειά και αναρωτιέμαι αν θα καταφέρω να πάω να δω τους Ολυμπιακούς στην Αθήνα!

Εξέλιξη!

phivos, φοίβος, εξέλιξη

Γράφτηκε Friday - April 09, 2004 στις 06:26 AM και ανήκει στην κατηγορία

Αν θέλετε να σχολιάσετε…

Τα τελευταία post